काठमाडौँ, कार्तिक
कार्तिक शुक्ल षष्ठी अर्थात् छठ पर्वको मुख्य दिन आज साँझ अस्ताउँदो सूर्यलाई पूजा–आराधना गरी विधिपूर्वक अर्घ्य दिइदैछ। बिहानै स्नान गरी निर्जल व्रत बस्ने बर्तालुले सूर्यदेवप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्दै शुभकामना र स्वास्थ्यको कामना गर्ने गर्दछन्।
चार दिनसम्म मनाइने यो पवित्र पर्व कार्तिक शुक्ल चतुर्थीदेखि सुरु भई सप्तमीका दिन उदाउँदो सूर्यलाई अन्तिम अर्घ्य दिएपछि समापन गरिन्छ। शनिबारदेखि सुरु भएको यो पर्व आज मुख्य अर्घ्य दिने दिनमा प्रवेश गरेको हो।
पौराणिक मान्यता
महाभारतमा उल्लेख भए अनुसार अज्ञातवासमा रहेका पाँच पाण्डव र द्रौपदीले सूर्यदेवको आराधना गरी गुप्तवास सफल होस् भनी छठ पूजा गरेको जनश्रुति छ।
त्यसैगरी सूर्य पुराणका अनुसार अनुसूयाले व्रत गरेपछि अटल सौभाग्य प्राप्त गरेको कथन छ। यी दुवै प्रसङ्गलाई छठ पर्वको धार्मिक आधार मानिन्छ।
सूर्यको ऊर्जासँग जीवनको सम्बन्ध
सूर्यबिना पृथ्वीमा जीवन सम्भव छैन भन्ने वैज्ञानिक सत्यसँगै
सूर्य किरण स्वास्थ्यका दृष्टिले पनि अत्यन्त लाभदायक मानिन्छ।
चर्म रोगलगायत धेरै रोग सूर्यस्नानबाट कम हुने विश्वासले
यो पर्वलाई लोकआस्था र स्वास्थ्य दुवैको पर्वका रूपमा स्थापित गरेको छ।
व्रत विधि
चतुर्थीका दिन स्नान गरी एक छाक भोजन
पञ्चमीमा खरना (सखर खीर) चढाएर प्रसाद ग्रहण
षष्ठीमा कठोर निराहार व्रत र अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य
सप्तमीको बिहान उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिएपछि व्रत समापन
छठका व्रतालुहरूले चोखो खानपान, सात्विक आचरण अपनाएर
यो पर्वलाई अत्यन्त शुद्धतासहित मनाउने गर्छन्।
राष्ट्रिय स्वरूप ग्रहण
पहिले तराई क्षेत्रमै सीमित यो पर्व
वि.सं. २०४६ पछि राष्ट्रिय पर्वका रूपमा फैलिएको छ।
सरकारले यस अवसरमा सार्वजनिक बिदाको व्यवस्था गर्दै आएको छ।
राजधानीमा विशेष तयारी
गुह्येश्वरी–गौरीघाट क्षेत्र, कमलपोखरी तथा
वागमती, नख्खु, विष्णुमती नदी किनारलाई
पूजास्थलका रूपमा विशेष सजावट गरिएको छ।
जनसहभागिता बढेकाले सुरक्षा व्यवस्थान पनि कडा बनाइएको छ।
